Tapeta przez lata była lekceważona przez stylistów wnętrz. Obecnie wraca do łask a czasem nawet zdobi również meble i dodatki. Tapety, podążając za rozwojem technologicznym, ewoluowały na przestrzeni epok od tkanin ozdobnych do dekoracyjnego papieru, który zastąpił kosztowne materie. Warto zatem poznać ich historię. Zaczęła się dość skromnie – nic nie zwiastowało ich wielkiego sukcesu. Posługując się językiem biblijnym – na początku był papier…

Jean-Baptiste Papillon – człowiek, który wymyślił prototyp tapety

Jean Papillon jako pierwszy – bo już  w 1668 r. – zaczął wymyślać eleganckie wersje wzoru domino, które tam zwano gobelinem z papieru. Papillon ułożył motyw kwiatów i pnączy, później dołożył liście i łodygi, by powstała pierwsza ciągła kompozycja. Była to odpowiedź na zapotrzebowanie rynku – klasa średnia, która aspirowała do posiadania towarów luksusowych nie miała środków na flamandzkie gobeliny i kordobańskie skóry. Wciąż pozostawały jedynie zarezerwowane dla arystokracji.

Ale to… tak na prawdę tych bogatych zainteresowały tapety, a nie mieszczan. Chociaż wzór domino cieszył się jeszcze sporą popularnością w I połowie XVIII w. to już zaczęły pojawiać się malowane tapety. Kładziono w nich nacisk na architekturę (tzw. pastisze architektoniczne). Sprzedawano nawet całe zestawy zawierające poszczególne elementy architektoniczne, takie jak kolumnady, balustrady, gzymsy oraz pilastry, a nawet posągi.

Czołowi twórcy tapet oraz Madame de Pompodur, jako francuska trendsetterka

Do czołowych francuskich wytwórców tapet w XVIII w. należeli: Papillon, Réveillon, Zuber i Leroy. Jean-Baptiste Papillon specjalizował się w kompozycjach w dużej skali a najbardziej lubił motywy egzotyczne. W Anglii triumfy święciły tapety otrzymywane techniką flokowania, która dawała wzorowi aksamitną teksturę. Ten trend stał się specjalnością Jean-Baptiste Réveillona, który stał się jego prekursorem we Francji. Jednak moda na flokowane tapety dotarła tam po 1753 r., kiedy książę de Mirepoix przywiózł tapety z Anglii. Madame de Pompadour zachwyciła się nimi, gdy jeszcze  były mało popularne. Przewidująca madame kazała ozdobić nimi korytarze i garderobę w pałacu. Dworzanie natychmiast podążyli za jej przykładem. Ściany zostały pozbawione gobelinów, a ich miejsce zajęły tapety imitujące kosztowne tkaniny np. jedwab i adamaszek.

Salon vintage i kwiatowa tapeta drukowana na tradycyjnej prasie wg ściśle strzeżonych metod.

Tapeta Morris and Co. Archive Wallpapers 210401 Golden Lily Slate/Manilla

Klasyczny hall z niebieską tapetą. Ornament z XIX w. nadaje elegancki wygląd.

Tapeta Morris and Co. Archive Wallpapers 210357 Garden Craft Ink

Tapeta tekstylnaz klasycznym ornamentem w kolorze taupe

Tapeta Carl Robinson 6 Venetian Damsks CB60216 Faversham

Tapeta z flokiem i klasycznym ornamentem w kolorze lnianego beżu

Tapeta Khroma Bruggia BRU002 Aphrodite Linen

Tapety trafiają na salony

Madame de Pompadour wylansowała modę na tapety, a Maria Antonina była ich wytrwałą ambasadorką. Tapety ozdobiły ściany ukochanego pałacyku królowej – Petit Trianon. Pojawiały się w  Wersalu w apartamentach dworzan i w pomieszczeniach dla służby.

Tapety coraz piękniejsze…Orientalne lub antyczne.

Powstawały coraz bardziej skomplikowane i bogate wzory. Jean-Baptiste Pillemont, jeden z projektantów Réveilona, czerpał inspirację ze sztuki Chin i Turcji. Natomiast Réveillon inspirował się wykopaliskami archeologicznymi w Pompejach i poszedł w kierunku wzorów nawiązujących do antyku. Te wzory przypadły go gustu zamożnym Amerykanom.

Już jest! Tapeta w rolce.

W 1765 roku w Anglii wynaleziono tapetę w rolce, powstałą z połączenia małych arkuszy papieru. Rolka liczyła 12 jardów tj. ok. 10, 7 m – odpowiadała podwójnej wysokości ówczesnej ściany.

Pod koniec XVIII wieku tapety stały się  już nieodzownym elementem codziennego życia. Upodobały je sobie szybko rozwijające się klasy średnie dlatego, że potrafiły doskonale naśladować drogocenne tkaniny – jedwabie, adamaszki i szlachetną boazerię, które były w zasięgu najmożniejszych.

Tapeta Boras Tapeter Orintal Dream Persiandecor 1936
Tapeta Boras Tapeter Orintal Dream 1901
klasyczna tapeta kamienice architektura kolor miętowy
salon szara Tapeta Cole & Son Mariinsky Damask 108/4019 Stravinsky ornament
damask flock tapeta beżowa taupe, tapeta aksamitna salon Tapeta Cole & Son Mariinsky Damask 108/3015 Petrouchka

Tapeta panoramiczna i tapety drukowane na prasach

W XIX w. tapety przechodzą kolejną fazę rozwoju technicznego i estetycznego. Joseph Dufour i Jean Zuber to wytwórcy, którzy – niezależnie od siebie – wymyślili  w 1804 r. tapetę panoramiczną. Jest to rodzaj tapety, która przedstawiała rozległy krajobraz. Składało się na nią wiele papierowych pasów z  odręcznymi zdobieniami.To odkrycie wyznaczyło nowe trendy w produkcji tapet. Tapety panoramiczne doczekały się godnych następców w postaci współczesnych fototapet.

W 1830 r. zostają wprowadzone nowe prasy drukarskie, co okaże się przełomem w produkcji tapet.

Tapeta ciągła dostępna dla każdego

W 1850 r. Nicolas Robert wynalazł tapetę ciągłą a wykorzystanie pary w produkcji tapet przyspieszyło proces drukowania. Wzrosła też liczba dostępnych kolorów. Używano nowych typów papieru np. tłoczonych i opalizujących. Rosnące koszty produkcji, zmusiły firmy do otworzenia się na szerszą klientelę. Przeciętna osoba mogła już pozwolić sobie na rolkę tapety, która dopiero w końcu przestała być towarem luksusowym zarezerwowanym dla najbogatszych. Wtedy właśnie tapety zagościły w domach niższych klas i wytwórcy przestawili się na tanią produkcję masową.

mural architektura corrdonne tempo
Mural styl kolonialny tempo Coordonne

Współczesne fototapety pełnią zbliżoną rolę do tapet panoramicznych z XIX w. , ale są w nieporównywalnie lepszej jakości .

Masowa produkcja tapet w XX w.

Niemiecka firma Rasch we współpracy z pracownią artystyczną Bauhaus stworzyła w 1929 r. pierwszą, prawdziwie modernistyczną kolekcję tapet. Był to sukces na tak dużą skalę, że skłonił firmę do odkupienia w 1933 roku praw autorskich. Ze względu na zawieruchę wojenną, tapety odrodziły się dopiero po 1960 r. i zostały docenione przez powojenne pokolenie za pragmatyzm. Tapety ponownie stały się modne, a ich wzornictwo ewoluowało z duchem epoki. Dawały możliwość personalizacji wnętrz i  dość łatwego utrzymania porządku, co po surowości okresu wojny było namiastką luksusu.

Zaczęto stosować nowe techniki –  min. fleksografii, fotograwerunku i sitodruku, które dostarczyły wielu nowych możliwości w kreowaniu wzorów.

Po 1980 r. tapety przeżyły najpoważniejszy kryzys w swej karierze. Wyszły z niego zwycięsko w nowej odsłonie – w minimalistycznej szacie. Teraz, dzięki kreacjom nowej fali projektantów, są nowoczesne i stylowe.